Kampung Lubuk Keriang merupakan
sebuah kampung yang terletak di Langgar, dalam negeri Kedah Darul Aman, iaitu
negeri di utara di Malaysia, dan yang bersempadan dengan negara Thailand di
timur laut dan bersempadan dengan negeri Perak di tenggara, Pulau Pinang di
barat daya dan Perlis di bahagian utara. Kegiatan ekonomi utama penduduk
sekitar ialah pertanian sawah padi. Selain pertanian, kegiatan ekonomi lain
yang dijalankan oleh penduduk ialah bercucuk tanam dan menangkap ikan di sungai
yang berhampiran. Banjir ialah salah
satu bencana alam yang sering melanda negara kita terutamanya di negeri-negeri
Pantai Timur, Semenanjung Malaysia. Kebiasaannya,negeri-negeri ini akan
mengalami musim tengkujuh pada setiap akhir tahun. Oleh kerana hujan lebat yang
kerap berlaku pada masa itu, keadaan ini telah menyebabkan banjir di kawasan
tersebut.
Gambar 1 Peta Kampung
Lubuk Keriang
Banjir adalah fenomena
tahunan dan berlaku pada musim tengkujuh iaitu pada bulan November dan Disember
(Rohana Yusof, Fo’ad Sakdan & Sukeri Khalid, 2010) Banjir monsun ialah
kejadian semula jadi yang berlaku setiap tahun dari Oktober hingga Mac hasil
daripada putaran bumi pada paksinya, yang menyebabkan pergerakan angin Monsun
Timur Laut yang berbeza. Ini membolehkan angin pergi dari lokasi bertekanan
tinggi ke kawasan bertekanan rendah, membawa banyak wap air bersamanya. Bencana banjir merupakan antara
bencana yang semakin dominan di Malaysia (Annisa
Temrin & Azahan Awang, 2017). Banjir merujuk kepada badan air, yang
melimpah keluar dari tebing sungai, tasik atau sistem perparitan akibat hujan
lebat, pencairan ais, air pasang dan halangan pada saluran (Jabatan Pengairan
dan Saliran, 2011).
Faktor utama berlakunya
banjir ialah fenomena air pasang menyebabkan kawasan Kampung Lubuk Keriang
turut ditenggelami air. Ini adalah kejadian biasa disebabkan oleh tarikan
graviti matahari dan bulan, yang merupakan faktor utama dalam pergerakan pasang
surut air laut (.Nabilah Boyborwin & Tuan Mastura Tuan Soh, 2020). Ia
berlaku dua kali sebulan apabila kedudukan bumi selari dengan matahari dan
bulan, yang biasanya jatuh pada hari pertama dan kelima belas bulan itu dalam
kalendar lunar Islam. Peristiwa
ini akan menjadi lebih teruk jika ia berlaku serentak dengan angin kencang,
ombak besar, dan hujan lebat sehingga mengakibatkan banjir kilat dan limpahan
air laut. Ini adalah
kejadian semula jadi. Ia berlaku setiap tahun, dan kemuncak biasanya berlaku sekitar
Oktober dan November, walaupun ia berbeza sedikit dari tahun ke tahun.
Faktor seterusnya yang
menyumbang kepada banjir di kampung ini ialah jumlah hujan yang turun dengan
kadar yang tinggi. Kedudukan Malaysia di kawasan beriklim tropika secara lazimnya
menerima hujan yang tinggi (Mohd Anuar Ramli & Habibah Abdul Wahid, 2016). Hujan
tidak berhenti bermula 17 Oktober 2021 hingga 2 November 2021 berlakunya
turunan hujan antara 157 milimeter (mm) hingga 331 mm di kawasan dataran
mengakibatkan aliran air yang tinggi.
Kejadian banjir itu berlaku berikutan hujan lebat dan diikuti dengan
berlakunya fenomena air pasang besar menyebabkan kenaikan paras air laut pada 4
hingga 7 November. Air hujan akan jatuh ke dalam sungai di lokasi yang rendah.
Sungai yang dipenuhi air akan melimpah, membanjiri kawasan rendah. Pertembungan
monsun timur laut dan fenomena air pasang besar juga menjadi punca berlaku
banjir apabila paras air laut tinggi sehingga menyebabkan aliran sungai menjadi
perlahan (Adi Jafar, Nordin
Sakke, et. al, 2020). Ia boleh menyebabkan limpahan air sungai kerana alirannya
tidak dapat masuk ke laut.
Di samping itu, hakisan
sungai turut menjadi faktor berlakunya banjir di Kampung Lubuk Keriang. Hal
yang demikian kerana terdapat dua batang sungai berhampiran kampung ini.
Hakisan sungai terjadi disebabkan oleh dua faktor iaitu hakisan semula jadi dan
pembuangan sampah domestik manusia. Apabila hujan lebat, air mengalir dengan
bebas dan menghakis tebing sungai (Nurerlina Ramlee, 2017). Tanah tebing akhirnya
akan runtuh dan menghasilkan mendapan di dasar sungai. Sungai itu kemudiannya
akan menjadi lebih cetek. Begitu juga dengan tindakan penduduk seperti membuang
sampah dan sisa makanan ke dalam sungai boleh menyebabkan sungai menjadi cetek
dan aliran air terhalang. Sungai telah bertukar cetek akibat hujan lebat.
Sejumlah besar air hujan tidak dapat ditampung atau dialirkan kerana hakisan
semula jadi atau pencemaran. Air sungai akhirnya melonjak ke tebing,
mengakibatkan banjir.
Gambar 2 menunjukkan
banjir di Kedah pada Oktober 2021
Kesan yang paling dirasai
mangsa banjir ialah kesan ekonomi. Kejadian bencana banjir telah membawa
kerugian kepada ekonomi penduduk sama ada disebabkan harta benda mereka
tenggelam ataupun dihanyutkan oleh arus. Kerugian ekonomi ini merupakan impak
yang paling besar dan boleh dinilaikan dari segi wang ringgit. Kehilangan aset
melibatkan kerugian daripada pemilikan harta benda oleh mangsa banjir dan
penduduk sekitarnya. Terdapat aset yang sama sekali tidak akan dapat dikembalikan
seperti kehilangan rumah, kenderaan, barangan berharga, perkakas rumah dan
barangan saraan hidup menyebabkan kemerosotan ekonomi bagi individu dan
keluarga terlibat. Taksiran kerugian akibat kerosakan dan kehilangan aset
menunjukkan mangsa banjir terpaksa berbelanja untuk menggantikan atau
membaikpulih yang telah rosak.
Kesan segera banjir
termasuklah kehilangan nyawa manusia, kerosakan harta benda, kemusnahan
tanaman, kehilangan ternakan, dan kemerosotan keadaan kesihatan akibat penyakit
bawaan air. Limpahan air sungai ke kawasan rumah penduduk dan sawah padi
menyebabkan ramai penduduk terkesan terutamanya dari segi ekonomi. Banjir kerap berlaku di kampung ini
kerana kawasan yang rendah dan terletak berhampiran sungai. Banyak harta benda
yang musnah serta binatang ternakan dan tanaman mati. Antara yang terlibat ialah
para petani telah mengalami kerugian besar. Apabila banjir melanda, sawah padi
telah ditenggelami air menyebabkan banyak anak benih padi yang ditabur rosak. Disebabkan
kejadian itu, mungkin ada dalam kalangan petani yang perlu melakukan penanaman
semula. Kebimbangan petani meningkat terhadap kemungkinan kemusnahan
anak-anak pokok padi yang diusahakan berikutan bencana banjir tersebut.
Gambar 3 menunjukkan kawasan sawah padi telah ditenggelamkan
oleh banjir
Seperti
yang kita sedia maklum, banjir telah memberi kesan secara ketara dan tidak
ketara (.Sarina Yusoff & Rahimah Abdul Aziz, 2017) Terdapat dua jenis
kerosakan yang ketara iaitu langsung dan tidak langsung. Kesan langsung adalah
bertujuan atau di bawah kawalan pelaku, manakala kesan tidak langsung adalah
tidak disengajakan atau di luar kawalan pelaku. Tanaman, lembu, kereta,
bangunan, harta benda, peralatan, infrastruktur awam, dan sebagainya adalah
semua contoh kerosakan langsung. Gangguan perniagaan, persekitaran tempat
tinggal, komunikasi, kesesakan lalu lintas, peningkatan kos, bantuan
menyelamat, dan sebagainya adalah contoh kerosakan tidak langsung. Kematian,
penyakit, tekanan, kebimbangan, dan kualiti alam sekitar adalah contoh kesan
tidak ketara. Kesan banjir di kampung ini kebanyakannya ialah kerosakan secara
langsung.
Gambar 4 menunjukkan perkakas rumah
yang rosak akibat banjir
Kesan banjir di kawasan
pengeluaran sawah padi yang kritikal telah menyebabkan kerosakan tanaman yang
teruk. Apabila tanaman rosak, petani terpaksa mengulangi semula langkah
penanaman selepas banjir. Hal yang demikian akan mendatangkan kerugian yang
agak besar kepada petani kerana mereka perlu mengeluarkan modal untuk kali
kedua. Kesan aliran daripada pengeluaran pertanian yang berkurangan selalunya
boleh memberi kesan di luar kawasan pengeluaran apabila harga makanan meningkat
disebabkan kekurangan bekalan. Menurut penduduk di sini, bagi setiap hektar
sawah padi boleh menghasilkan RM1000 dengan satu tan padi. Majoriti padi yang
rosak telah tertanam di dalam air selama lebih tiga hari, membolehkan benih
segar bercambah. Ia akan dipotong 65 peratus daripada berat asal apabila
dihantar ke kilang. Meskipun
begitu, petani terpaksa membayar upah mesin penuai dan lori untuk mengangkut
padi ke kilang walaupun mengalami kerugian akibat padi rosak. Untuk memindahkan padi ke kilang
bayaran jentera kira-kira RM110 satu tan, dan bayaran lori sekitar RM40 satu tan.
Hal yang demikian menyebabkan petani mengalami kerugian yang agak besar.
Gambar 5 Penduduk sekitar menunjukkan sawah padi yang rosak akibat banjir
Selain
itu, penduduk sekitar yang menjalankan kegiatan penternakan, perniagaan dan
pertanian akan hilang sumber pendapatan. Dalam tempoh banjir melanda penduduk
tidak dapat berbuat apa-apa kerana air yang tinggi telah membataskan pergerakan
dan aktiviti seharian mereka. Contohnya, penduduk yang menjual kuih terpaksa
berhenti seketika untuk menunggu banjir benar-benar pulih. Ada di antara mereka
yang tidak dapat berniaga selama seminggu kerana banjir buruk. Jadi, penduduk
yang menjalankan perniagaan seperti ini akan kehilangan pendapatan dalam jangka
masa pendek. Kesan ekonomi daripada kerosakan dan kehilangan aset ini
mengakibatkan pengurangan kualiti hidup atau kejatuhan ketara dalam pelaburan
sosial. Walaupun aset gentian tersedia sebagai akibat daripada derma atau
pembelian kemudian, ia tidak boleh mengimbangi kehilangan aset terdahulu yang
dianggap kerugian. Apabila mangsa bencana tidak mempunyai jaminan sosial,
seperti insurans, proses mendapatkan semula apa yang telah hilang menjadi satu
cabaran, terutamanya apabila umur, kesihatan, dan juga kebimbangan pergantungan
diambil kira. Bencana
banjir yang berlaku bukan sahaja melibatkan kesan ekonomi yang boleh dinilaikan
tetapi secara tidak langsung boleh mengakibatkan kesan emosi yang mendalam kepada mangsa disebabkan oleh
kejatuhan ekonomi yang teruk.
Walaubagaimanapun
banjir juga mendatangkan kesan positif kerana memainkan peranan penting dalam
mengekalkan fungsi ekosistem utama dan biodiversiti dalam banyak sistem semula
jadi. Banjir menghubungkan sungai dengan tanah di sekelilingnya, menambah
sistem air bawah tanah, mengisi tanah lembap, meningkatkan kesinambungan
habitat akuatik, dan mengangkut sedimen dan nutrien ke atas landskap dan ke
lautan. Banjir menyebabkan kejadian pembiakan, penghijrahan dan penyebaran
dalam banyak spesies. Kecuali banjir yang paling teruk, sistem semula jadi ini
berdaya tahan. Peningkatan
pengeluaran ikan, cas semula bekalan air bawah tanah, dan penyelenggaraan
tetapan rekreasi adalah beberapa faedah alam sekitar akibat banjir yang boleh
membantu ekonomi penduduk setempat. Kebanyakan penduduk menggunakan peluang
yang ada untuk menjala ikan, memancing dan memukat di kawasan banjir kerana di
situ terdapat banyak spesis ikan yang berkumpul. Antaranya ialah ikan haruan,
ikan puyu, ikan keli dan sebagainya. Maka, secara tidak langsung penduduk di
sini dapat menambah pendapatan yang terputus semasa banjir.
Kesimpulannya,
banjir telah mendatangkan kesan negatif kepada penduduk di sekitar Kampung
Lubuk Keriang. Namun, banjir juga mendatangkan kesan positif kepada penduduk
dari segi ekonomi dalam jangka masa yang pendek. Bencana banjir sememangnya
memberi impak yang besar dan mengakibatkan berlaku gangguan kepada kehidupan
sosial manusia. Selain merubah landskap persekitaran fizikal penduduk, bencana
tersebut memberi kesan terhadap kualiti kehidupan manusia. Bencana banjir yang berlaku
di Kampung Lubuk Keriang pada tahun ini menyebabkan kualiti hidup penduduknya
merosot terutama bagi mereka yang menjadi mangsanya. Bencana banjir yang
berlaku memberi impak sosial terhadap perpindahan penduduk, ekonomi, kesihatan
dan perubahan suasana hidup dalam kalangan penduduk. Impak ekonomi merupakan
impak yang ketara dan paling dirasai oleh hampir kesemua mangsa banjir yang
terlibat. Hal ini kerana kehilangan aset adalah satu kejatuhan dalam kualiti
hidup atau kemelesetan serius daripada pelaburan sosioekonomi mangsa banjir.
Dengan mengambil langkah-langkah persediaan, penduduk mampu untuk meminumkan
impak negatif bencana ini sekiranya berlaku lagi.
Disediakan oleh: Nur Liyana Binti Mat Tohir
No. matrik: Dxxxxxxx5838
Kumpulan
kuliah: A
Rujukan
Adi Jafar, Nordin Sakke, Mohammad Tahir Mapa,
& et. al. (2020). PENGARUH MONSUN TERHADAP BAHAYA BANJIR: KAJIAN KES
DATARAN BANJIR BEAUFORT, SABAH THE EFFECT OF MONSOON TOWARDS FLOOD HAZARD: CASE
STUDY OF FLOOD PLAINS IN BEAUFORT, SABAH. Jurnal Kinabalu, 26(2), 165-182.
https://jurcon.ums.edu.my/ojums/index.php/ejk/article/view/2769
Annisa Temrin, & Azahan Awang. (2017).
Bencana banjir Dan tahap pengetahuan penduduk terhadap pengurusan banjir Di
Serian, Sarawak. Malaysian Journal of Society and Space, 13(4), 22-36.
https://doi.org/10.17576/geo-2017-1304-03
Fo’ad Sakdan, Rohana Yusof, & Sukeri
Khalid. (2010). METODOLOGI KAJIAN IMPAK: KAJIAN KES BANJIR. Welcome to
Universiti Utara Malaysia Institutional Repository [UUM Repository] - UUM
Repository. https://repo.uum.edu.my/2695/1/FO%27AD22.pdf
Mohd Anuar Ramli, & Habibah Abdul Wahid.
(2016). [Needed the private part of the women to be examined by perspective
Maqasid al-shari’ah] Keperluan Membuka Aurat Ketika Rawatan antenatal Menurut
Perspektif Maqasid al-syari’ah. Jurnal Islam dan Masyarakat Kontemporari, 12,
33-47. https://doi.org/10.37231/jimk.2016.12.0.147
Nabilah Boyborwin, & Tuan Mastura Tuan
Soh. (2020, December). Kerangka Konseptual Perubahan Iklim Yang Mempengaruhi
Komuniti Nelayan Artisanal [Conference session]. International Conference on
Business Studies and Education (ICBE) , Universtiti Kebangsaan Malaysia, Bangi,
Selangor, Malaysia.
NURERLINA RAMLEE. (2017). PERLAKSAAN KAEDAH
PENCEGAHAN HAKISAN TEBING SUNGAI [Unpublished master's thesis]. UNIVERSITI
TEKNOLOGI MALAYSIA .
Sarina Yusoff, & Rahimah Abdul Aziz.
(2017). Bencana Alam dan Impak Banjir Besar 2014 Terhadap Komuniti Tempatan di
Hulu Dungun, Terengganu: Satu Perspektif Sosiologi Bencana.
https://file:///C:/Users/User/Desktop/ISMP%20KIMIA/sem%206/HGM3033/ART_93.pdf
Super User. (2011). Pengurusan Banjir. Laman
Web Rasmi JPS Negeri Selangor. https://water.selangor.gov.my/index.php/ms/maklumat-jabatan/fungsi-jabatan/pengurusan-banjir
No comments:
Post a Comment