Disediakan oleh Nursyazlin Binti Azlizan
No. matriks: D2020109539
Pada tanggal 20 hingga 21 disember 2021, pengkaji telah menjalankan satu kajian lapangan mengenai pencemaran yang berlaku di sebuah daerah yang dinamakan sebagai Beaufort dimana daerah ini terletak di Sabah, Malaysia. Beaufort merupakan salah sebuah bandar dan juga daerah di Bahagian Pedalaman, Sabah, Malaysia. Uniknya Pekan Beaufort, walaupun semakin berkembang pekan tersebut masih mempunyai bangunan-bangunan yang dibina sejak zaman British lagi. Asal-usul nama Beaufort dihasilkan sempena memperingati seorang gabenor bernama Leicester P. Beaufort yang pernah mentadbir negeri Sabah pada tahun 1896 sehingga 1900. Sebelum ini, daerah ini dinamakan Padas bersempena dengan nama sungai Padas yang mengalir di Daerah ini. Sungai padas merupakan sumber utama air untuk warga Beaufort tetapi bukan itu sahaja disebabkan keluasan dan panjangnya sungai padas ianya menampung keperluan air banyak daerah termasuklah Beaufort. Sungai Padas terletak di kawasan Tenom, kawasan Beaufort dan ulu sungainya berasal dari kawasan Long Pasia yang berada di selatan Kota Kinabalu, negeri Sabah, Malaysia Timur.
Rajah 1: Gambar sungai Padas
Mengikut sejarah sungai Padas, ianya merupakan satu sungai yang amat panjang dan mampu menghubungkan satu kawasan ke kawasan yang lain. Sebelum adanya kereta api dan landasan jalan raya penduduk Beaufort menggunakan sungai sebagai kemudahan perhubungan, satu satunya sungai yang terpenting pada waktu itu ialah sungai Padas dan Sungai Klias. Keistimewaan pada sungai tersebut ialah boleh menghubungkan beberapa buah daerah Sungai Padas contohnya menghubungkan Daerah Tenom, Sipitang, dan Weston, sementara Sungai Klias Menghubungkan Menumbok. Segala hasil pengeluaran penduduk diangkut menggunakan perahu untuk dibawa ke pekan. Sungai Padas merupakan sungai ketiga panjang di Malaysia yang mempunyai jarak 200 kilometer.Oleh itu, sungai padas mempunyai keluasan yang luas dan mampu menampung belakan air bersih bagi penduduk setempat.Namun didapati sejak beberapa tahun ini, masalah air kerap berlaku di Kawasan daerah Beaufort.
Terdapat beberapa pencemaran yang dapat dikenalpasti semasa menjalankan kajian. Pencemaran utama yang kerap berlaku di Beaufort,Sabah ialah pencemaran air dan kekerapan ketiadaan bekalan air bersih yang kerap terputus bagi penduduk Beaufort. Hal ini berlaku disebabkan beberapa faktor. Pada penghujung tahun 2010, projek saluran paip bawah laut RM365 juta dari Sungai Padas, Beaufort ke pulau Labuan siap. Penduduk Labuah seramai 85,000 orang kerap keputusan bekalan air berikutan dua daripada tiga empangan di Sungai Pagar dan Sungai Kerupang telah kering. Oleh itu, inisiatif seperti membuat saluran paip bawah laut daripada Beaufort ke Labuan
Rajah 2 : Saluran paip bawah laut
Loji rawatan air Beaufort bukan sahaja perlu menampung bekalan air bagi penduduk Beaufort malah turut bertanggungjawab dalam memastikan penduduk di Labuan menerima bekalan air bersih yang mencukupi.Hal ini telah membuat kapasiti air bersih untuk semua sering tidak mencukupi kerana jumlah yang sedikit dan perlu dibahagi sama rata untuk semua.
Selain itu, pencerman air yang berlaku disebabkan hakisan sungai. Dahulunya keluasan sungai Padas adalah lebih kecil berbanding dengan saiznya yang sekarang.Hakisan sungai yang kerap berlaku disebabkan oleh dua faktor iaitu hakisan berlaku secara semula jadi dan pembuangan sisa domestik manusia. Faktor semula jadi berlaku apabila hujan turun dengan lebat, air akan mengalir deras and menghakis tebing-tebing sungai. Akhirnya tanah tebing akan runtuh dan membentuk satu mendapan di dasar sungai. Seterusnya sungai akan menjadi cetek. Begitu juga dengan aktiviti manusia yang suka membuang sisa-sisa domestik seperti sampah-sarap dan sisa-sisa industri ke dalam sungai boleh menyebabkan sungai menjadi cetek dan pengaliran air tersekat. Apabila hujan lebat turun, sungai yang telah menjadi cetek akibat hakisan semula jadi atau pencemaran tidak dapat menampung atau megalirkan air hujan yang banyak. Akhirnya air sungai akan melimpah ke tebing dan dengan ini banjir akan berlaku.
Seterusnya, masalah air di daerah itu sering berlaku ketika banjir besar berlaku di daerah Beaufort. Bekalan air bersih terputus adalah disebabkan oleh tahap kekeruhan air tinggi di Sungai Padas yang menyebabkan penutupan Loji Rawatan Air Beaufort. Loji berkenaan hanya boleh beroperasi apabila tahap kekeruhan air mengurang dan pembersihan yang dilakukan akan mengambil masa beberapa hari sebelum air bersih dipam kepada penduduk. Bentuk permukaan Beaufort seperti kawah merupakan punca kenapa daerah ini sering dilanda banjir. Banjir di daerah Beaufort merupakan satu tradisi dan semua penduduk telah maklum dengan fenomena tersebut. Banjir di daerah Beaufort berlaku sejak tahun 1903 sebelum jajahan British. Banjir telah berlaku di daerah Beaufort disebabkan limpahan air Sungai Padas berikutan hujan di bahagian Hulu Sungai Padas iaitu di Daerah Keningau dan Tenom. Keadaaan ini telah menyebabkan banjir di kawasan empangan Hidroelektrik Pangi, di Daerah Tenom. Ini telah menyebabkan banjir di Daerah Beaufort walaupun hujan hanya sedikit dicatatkan di Daerah Beaufort kerana kedudukan geografik Beaufort yang seperti kawah telah menyebabkan sukar untuk mengelak banjir sekiranya Kawasan daerah Tenom menghadapi hujan lebat semasa musim tengkujuh atau dikenali sebagai musim monsoon dimana perkara ini menyebabkan empangan di dearah Tenom terpaksa dilepaskan dan air limpahan ini akan menghala ke Beaufort disebabkan kedudukan geografik serta berkongsi sungai yang sama.
Rajah 3: Banjir Tahun 1956 di Pekan Beaufort
Tidak dinafikan walaupun tidak berlaku banjir, masalah air sering berlaku di Beaufort, Sabah. Perkara ini berlaku disebabkan air sungai yang surut ketika musim kemarau.Kerosakan peralatan mekanikal (pum), filter dan sebagainya disebabkan oleh kekerapan insiden kekeruhan air yang tinggi menyebabkan tanah dan pasir terkumpul dimuka sauk ekoran kekerapan kejadian banjir di Sungai Padas.Perkara ini seharusnya diambil serius akan tetapi terdapat pihak yang melambat-lambatkan proses pembaikan pam air dan menyebabkan Beaufort terputus bekalan air bersih dalam tempoh masa yang lama.
Selain itu, dahulunya air sungai Padas begitu bersih dan airnya jernih namun semua itu tinggal hanya kenangan kerana semakin hari air sungai Padas menjadi kabut dan tidak bersih disebabkan pencemaran air yang berlaku disebabkan pembangunan dan pembukaan tanah serta akai a hutan, keadaan sungai berubah kerana tercemar. Krisis air ini akan menyebabkan tanah menjadi kontang dan berlakunya hakisan Tanah. Bahkan, air yang tercemar akan turut menjejaskan kualiti tanah dan ini sekali gus akan turut menjejaskan aktiviti pertanian. Apabila aktiviti pertanian terjejas, akai a secara langsung akan memberi kesan ke atas bekalan makanan daripada hasil pertanian yang seterusnya juga akan turut memberi kesan yang besar ke atas kadar pertumbuhan ekonomi bagi penduduk di daerah Beaufort.
Sumber bekalan air paip bersih merupakan benda yang penting dalam menjalani kehidupan seharian yang selesa. Krisis air yang berlaku akan memberi kemudaratan kepada penduduk setempat.Seperti yang kita tahu,air merupakan keperluan untuk manusia terus hidup.Jika krisis air ini tidak dapat di atasi dengan segera,kita akan kekurangan bekalan air dan seterusnya manusia akan ditimpa penyakit seperti kekurangan air dan rutin seharian tidak dapat dilaksanakan seperti membersihkan diri dan pakaian, memasak serta sukar untuk mendapatkan belakan air bersih untuk diminum
Berharap agar masalah air bukan sahaja di Kawasan Beaufort malah satu Malaysia dapat diselesaikan dan kerajaan perlulah mengambil berat mengenai masalah ini kerana keselesaan masyarakat merupakan tanggungjawab mereka serta rakyat yang selesa dapat melahirkan penduduk yang harmoni serta berkualiti.Kehidupan yang tenang dapat membantu penduduk dalam menjalankan tugas dengan berkesan.
Rajah 4: Gambaran pekan daerah Beaufort dari permukaan atas
Rajah 5: Gambaran pekan daerah Beaufort dari permukaan atas
Rujukan
Abdullah.I. (September 2, 2021). 60 kampung terjejas banjir di Beaufort, Membakut. Diambil daripada https://www.bharian.com.my/berita/nasional/2021/09/858905/60-kampung-terjejas-banjir-di-beaufort-membakut
Daineh.N. (Jun 17, 2018). Hampir 20 tahun tiada bekalan air bersih. Diambil daripada https://www.bharian.com.my/berita/wilayah/2018/06/438640/hampir-20-tahun-tiada-bekalan-air-bersih
Shabri.R. (June 4, 2021). PENDUDUK BEAUFORT MAHU MASALAH BEKALAN AIR BERLARUTAN SEJAK 80-AN DISELESAIKAN. Diambil daripada https://www.borneotoday.net/penduduk-beaufort-mahu-masalah-bekalan-air-berlarutan-sejak-80-an-diselesaikan/
No comments:
Post a Comment