MASALAH
PENGURUSAN SAMPAH SARAP DI TAMAN DAMAI JAYA, PONTIAN JOHOR
Masalah pencemaran sampah sudah lama
wujud di negara ini. Banyak pendekatan digunakan untuk menyelesaikan masalah
tersebut. Namun usaha ini masih belum cukup berkesan jika tidak mendapat
sokongan daripada pelbagai pihak. Sokongan daripada pelbagai pihak adalah
termasuk kerajaan, badan-badan NGO, dan juga masyarakat. Pencemaran sampah
dapat ditakrifkan, pembuangan benda-benda atau bahan-bahan hasil daripada
aktiviti manusia ke atas alam persekitaran yang menyebabkan terganggunya
keselesaan atau kemandirian kehidupan. Akta Kualiti Alam Sekitar 1974
memperuntukkan bahawa pencemaran adalah sebarang perubahan sama ada secara
langsung atau tidak langsung kepada sifat-sifat fizik, kimia, biologi atau
aras-aras radiasi mana-mana bahagian alam sekeliling dengan melepaskan,
mengeluarkan atau meletakkan buangan hingga menjejaskan kegunaankegunaan
berfaedah yang menimbulkan sesuatu keadaan berbahaya atau mungkin berbahaya
kepada kesihatan, keselamatan atau kebajikan awam atau organisma-organisma, tumbuhan
dan haiwan. Kemajuan di dalam negara telah mengakibatkan aktiviti manusia
semakin berada di tahap persaingan yang tinggi. Selain itu, pelbagai barangan
serta alatan yang dicipta untuk kegunaan harian manusia. Kesemua penciptaan
barangan ini telah memberikan beberapa masalah yang tidak dirancang iaitu
pembuangan sampah sarap di sesetengah kawasan termasuk kawasan perumahan.
Pencemaran ini boleh mengancam pelbagai kehidupan dan memberi kesan sampingan
jangka panjang yang membimbangkan (Abdul Kadir, 1993).
Sampah sarap (municipal solid
waste) dianggap sebagai bahan yang tidak berguna dan tidak mendatangkan
sebarang manfaat dan boleh mendatangkan mudarat jika disimpan. Jadi, selalunya
sisa-sisa tersebut dibuang dan dilonggokkan di tempat-tempat pembuangan sampah
sama ada menggunakan teknik pembuangan pelupusan atau lain-lain. Sampah boleh
dikategorikan kepada dua, iaitu sampah domestik dan sampah bukan domestik
(Ridwan, 1994). Sampah domestik adalah bahan-bahan buangan yang dibuang dari
rumah atau dapur. Contohnya seperti botol, kaca, tin aluminium, beg plastik,
kertas, pakaian buruk dan juga sisa makanan. Sampah bukan domestik pula adalah
bahan-bahan buangan yang terhasil dari industri, tapak pembinaan, pekedai atau
pasar dan pejabat. Bahan-bahan buangan ini terdiri daripada pelbagai jenis
termasuklah sisa jualan, sisa pembuangan dan sisa daripada proses pengilangan
(Abdul Kadir, 1993).
Pada era kini di Malaysia, terutamanya kawasan penduduk bandar
menyumbang sekurang-kurangnya 1.5 kilogram pembuangan sampah setiap hari
berbanding 0.8 kilogram oleh penduduk luar bandar. Angka ini terus meningkat
dengan pertambahan penduduk dan tahap kehidupan rakyat yang semakin baik.
Pembuangan sampah sesuka hati bukan sahaja akan menjejaskan kesihatan manusia
bahkan juga turut mengancam hidupan laut. Oleh itu, semua pihak haruslah
berganding bahu mencari jalan penyelesaiannya dengan secepat mungkin sebelum
masalah ini menjadi semakin serius (Berita Harian, 2010).
Rakyat Malaysia sering membuang sampah tidak kira tempat asalkan ada
kesempatan. Natijahnya, kita dapat lihat di mana-mana sahaja ada sampah tidak
kira di rumah, pejabat, kedai, tepi dan dalam sungai, dan seumpamanya. Hal ini
kerana adanya sikap tidak bertanggungjawab dalam sesetengah masyarakat yang
membuang sampah di merata-rata tempat. Keadaan ini bukan sahaja mengotorkan
alam sekitar dan jika dibiarkan ia akan menyebabkan keadaan sekeliling berbau
busuk dan seterusnya menarik perhatian haiwan perosak seperti tikus dan lalat
di mana haiwan ini turut merupakan pembawa penyakit seperti Taun. Tambahan
pula, takungantakungan air seperti di tempat pembuangan sampah kebiasaannya
menjadi tempat pembiakan nyamuk Aedes. Keadaan ini mendorong kepada penyebaran
penyakit deman denggi yang boleh membawa maut kepada manusia (Abu Bakar, 1987).
Masalah longgokan sampah bukan menjadi isu
yang baru hendak diperkenalkan kepada rakyat di negara ini. Malah, isu ini
turut berlaku secara global dalam dunia serba canggih pada masa kini. Hasil
kajian yang dilakukan oleh Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan,
kira-kira terdapat lima belas juta kilogram sampah sehari yang dihasilkan di
dalam negara ini. Hal ini bermakna dalam tempoh sembilan hari sahaja, sampah
yang dihasilkan boleh memenuhi satu ruang tempat pembuangan sampah yang sedia
ada. Pada hari ini, negara Malaysia mempunyai 289 tapak pelupusan sampah dan
setiap satunya merangkumi keluasan antara 20-150 hektar ekar. Keadaan ini
pastinya tidak dapat menampung jumlah sampah yang dihasilkan kerana tapak
pelupusan sampah yang sedia ada ini mempunyai kadar kitaran tarikh luput untuk
digunakan. Dengan jumlah sampah yang dihasilkan setiap hari adalah tidak
menentu, adalah sukar untuk menjangkakan sejauh manakah keberkesanan tapak
pelupusan ini boleh digunakan kerana jumlah sampah yang dihasilkan semakin
bertambah (Hasnah Ali et al., 2012).
Salah satu kes longgokan di kawasan
perumahan iaitu di Taman Damai Jaya, Pontian, Johor Darul Takzim. Kawasan taman
perumhan disitu telah mengalami masalah longgokan sampah di sepanjang Jalan Damai.
Masalah ini telah berlaku selama kira-kira dua bulan. Pelbagai jenis sampah
telah dibuang dan dilonggokan di tepi jalan di kawasan perumahan terbabit.
Masalah longgokan sampah ini telah menjadi semakin meruncing. Tambahan lagi,
hasil longgokan sampah ini bukan sahaja menjejaskan pemandangan, tetapi
menyebabkan sampah bertaburan di atas jalan raya akibat pembakaran sampah atau
digeledah oleh anjing liar.
Keadaan ini pastinya mengundang bahaya
kepada para pengguna jalan raya yang mengunakan jalan tersebut terutamanya
pemandu motosikal. Longgokan di susur masuk ke kawasan perumahan itu menimbun
sehingga menyukarkan orang ramai melalui kawasan tersebut. Masalah ini juga
berlaku akibat ketiadaan penyediaan tong sampah yang disediakan di kawasan
perumahan mereka selain ditambah dengan sikap penduduk tempatan yang tidak
bertanggungjawab mengambil jalan mudah dengan membuang sampah ditepi jalan.
Keadaan ini dapat dilihat sehingga sampah yang berlonggokan disitu ibarat
kawasan pembuangan sampah rasmi. Kesan yang berlaku longgokan sampah ini telah
menyebabkan bau busuk yang timbul serta mencemarkan kawasan tepi jalan Damai
yang merupakan jalan kedua terpenting untuk ke Bandar Pontian.
Hasil daripada perjumpaan dengan penduduk
tempatan disitu, kebanyakan penduduk-penduduk di kawasan itu memberi respon
yang tidak menyenangi dengan situasi tersebut. Penduduk disitu tidak selesa
dengan longgokan sampah yang membukit dan dibiarkan dengan begitu sahaja.
Longgokan sampah yang dilakukan oleh beberapa penduduk setempat dan pihak dari
luar yang membuang pelbagai jenis sampah secara sesuka hati ini membimbangkan
penduduk dikawasan disitu. Hal ini kerana sampah yang dibuang disitu bukan
sahaja tidak diangkut oleh pihak bertanggungjawab, malah sampah-sampah ini
dilupuskan secara sukarela oleh segelintir penduduk tempatan dengan membakar
sahaja.
Di samping itu turut dicadangkan beberapa
penyelesaian masalah sampah sarap ini juga
iaitu bagi membantu pihak agensi yang benar-benar terbabit secara
langsung dalam masalah longgokan sampah ini. Pihak-pihak yang dimaksudkan ini
adalah seperti pihak konsesi swasta Sounthern Waste Management (Environment)
Sendirian Berhad (SWM) dan Pihak Perbadanan Pengurusan Sisa Pepejal dan
Pembersihan Awam (PPSPPA) untuk menyelesaikan masalah longgokan sampah
dikawasan perumahan ini. Hasil kajian ini juga boleh digunakan pihak-pihak lain
sebagai rujukan apabila ingin melakukan kajian lanjutan di masa akan datang.
Masyarakat pula mestilah menanamkan
kesedaran masyarakat pentingnya tanggungjawab terhadap alam sekitar ini.
Peranan dan sikap masyarakat ini penting dalam menjamin kehidupan sejahtera akan
datang. Kesedaran alam sekitar ini juga diharapkan dapat memberi impak kepada
badan bukan kerajaan (NGO), dan masyarakat awam untuk turut sama berganding
bahu mendukung hasrat kerajaan bagi melaksanakan usaha-usaha memulihara alam
sekitar. Dengan ini, kita juga boleh mencapai hasrat sebuah masyarakat yang
beretika dalam pelbagai aspek seperti rasional membuat keputusan, mempunyai
tahap kesedaran yang dibentuk melalui undang-undang dan penyampaian pengetahuan
yang betul berkaitan alam sekitar ini.
Menurut Zulkifli
(2007) sebuah pengurusan sisa pepejal yang baik seharusnya mengikut hierarki
seperti berikut:
REDUCE
WASTE/ mengurangkan sampah
REUSE/ guna
semula
RECYCLE/
kitar semula
 |
TREATMENT
LANDFILL
Rajah
1.Hierarki pengurusan sisa pepejal
Rajah 1 menunjukkan
bahawa konsep 3R (reduce waste, reuse, recycle) menjadi keutamaan dalam
pengurusan sisa pepejal. Bagi konsep reduce waste memerlukan pencarian kaedah
yang dapat mengurangkan penjanaan sisa pepejal, konsep reuse lebih kepada
mencari cara supaya sumbersumber sisa pepejal boleh diguna semula, konsep
recycle diguna pakai untuk mengitar semula sisasisa pepejal melalui proses
fisikal, kimia dan biologi, konsep treatment adalah untuk mengenalpasti kaedah
rawatan yang sesuai untuk sisa pepejal, manakala landfill adalah tapak
pelupusan hanya bagi sisa pepejal yang tidak dapat dikitar semula atau diguna
semula setelah dilakukan rawatan.
Kesimpulannya, pengurusan
sisa pepejal perbandaran yang cekap dan mantap dapat menyumbang kepada
pertumbuhan dan pembangunan bandar yang selesa menuju kearah pembangunan
lestari dan menikmati kualiti hidup yang lebih bermakna.
Rujukan
Berita
Harian (2010). Kesedaran Kitar Semula. Retrieved October 14, 2015, diperoleh
daripada http://www.bharian.com.my/articles/RakyatMalaysiakurangkitarsemula/Info.
Muhammad
Fiqrurazi Ahmad Shamsuri. (2015). Masalah longgokan sampah kawasan perumahan
berteres kajian kes: Taman Universiti, Skudai Johor. Diperoleh daripada http://eprints.utm.my/id/eprint/53778/25/MuhamadFiqruraziAhmadShamsuriMFGHT2015.pdf
N.
Lyundon, Hasnah Ali, Nur Dyah Fatikhah Ekowati, Sanep Ahmad & AR Ahmad.
(2012). Tingkahlaku isirumah dan pengurusan sisa pepejal kawasan perumahan di
Jakarta, Indonesia. Malaysia Journal of
Society and Space 8(6). 184-194. Diperoleh daripada http://journalarticle.ukm.my/5610/1/16.geografia-sept%25202012-hasnah-si-ppspp-ed%2520am1.pdf
NOMBOR MATRIK: DXXXXXX90894
KUMPULAN KULIAH: KUMPULAN C
No comments:
Post a Comment