PERLOMBONGAN BIJIH BESI DI KAMPUNG ULU LUIT, MARAN PAHANG.

 

PENGENALAN

Sumber bermaksud mata air, perigi, asal, punca dan mula (Kamus Dewan Edisi Keempat, 2015). Sumber semula jadi terbahagi kepada dua iaitu sumber yang boleh diperbaharui dan sumber yang tidak boleh diperbaharui. Sumber yang tidak boleh diperbaharui ialah sumber mineral atau galian manakala sumber yang boleh diperbaharui ialah sumber hutan, tanih, air, udara dan tenaga suria. Perlombongan pula merupakan satu pendapatan bagi sektor ekonomi penduuduk. Secara umumnya, perlombongan adalah aktiviti yang melibatkan pengeluaran bahan galian mahupun bahan geologi yang berharga dari bumi.

Seterusnya, bijih bermaksud batu yang mengandungi logam manakala besi pula bermaksud logam yang berwarna putih perak (Kamus Dewan Edisi Keempat, 2015). Bijih besi merupakan batu atau galian dari besi metalik yang mempunyai kegunaan komersial. Selain itu, bijih besi ialah batuan yang mengandungi mineral-mineral besi dan beberapa unsur lain. Antara bijih besi terdiri daripada sebatian atau unsur lain misalnya oksida, sulfida, belerang, silikon dan lain-lain. Ciri-ciri bijih besi ialah mineral yang mempunyai pelbagai warna yang berbeza iaitu dari kelabu gelap, kekuningan, ungu gelap sehingga berwarna merah seperti berkarat. Bijih besi ini terlalu kaya dengan oksida besi. Terdapat beberapa jenis bijih besi yang terdiri daripada magnetik, hematik, geotik, limonik, dan siderik.

Kawasan perlombongan yang dipilih ialah perlombongan bijih besi di Kampung Ulu Luit, Maran Pahang. Kampung Ulu Luit merupakan salah satu kampung yang terdapat di daerah Maran, Pahang.  Lombong bijih besi di Kampung Ulu Luit, Maran Pahang telah dibuka oleh Allahyarham Zakaria yang merupakan seorang usahawan yang disegani oleh penduduk setempat. Beliau telah berjaya mengoperasikan lombong bijih besi pada tahun 2010 dengan kawasan seluas 40 hektar.

Perlombongan bijih besi di Kampung Ulu Luit, Maran Pahang ini telah mendatangkan beberapa kesan terutama kepada penduduk setempat di kawasan itu. Kaedah kajian secara kualitatif iaitu soal selidik telah dijalankan bagi mengenal pasti beberapa kesan dari perlombongan bijih besi di kawasan tersebut. Borong soal selidik yang digunakan adalah melalui aplikasi Google Form. Kemudian pautan Google Form telah diedarkan secara dalam talian kepada beberapa orang responden yang merupakan penduduk di Kampung Ulu Luit. Tujuan borong soal selidik diedarkan adalah untuk mengenal pasti sejauh mana kesan perlombongan di Kampung Ulu Luit memberi impak kepada penduduk setempat.

Rajah 1 : Lombong Bijih Besi di Kampung Ulu Luit, Maran Pahang

 

 

KESAN PERLOMBONGAN BIJIH BESI DI KAMPUNG ULU LUIT, MARAN PAHANG

Pencemaran udara

Pencemaran udara merujuk kepada perubahan kandungan bahan kimia, jirim zarah yang ada di dalam udara atau atmosfera bumi. Kegiatan perlombongan bijih besi di Kampung Ulu Luit, Maran Pahang telah menyebabkan berlakunya pencemaran udara. Hal ini dikatan demikan kerana, aktiviti yang dijalankan semasa perlombongan bijih besi tersebut mampu menyebabkan pelbagai partikel terampai seperti jelaga, debu halus dan habuk berterbangan ke udara. Kenderaan seperti lori yang sentiasa keluar dan masuk ke kawasan lombong ini secara tidak langsung membawa debu dan habuk sepanjang jalan kampung tersebut. Malahan jalan raya Kampung Ulu Luit juga sangat kotor dipenuhi tanah, debu dan habuk dari kawasan lombong. Rumah yang berada berdekatan dengan kawasan lombong jugak akan kotor dan berhabuk. Oleh itu, penempatan di Kampung Ulu Luit khususnya yang berdekatan dengan kawasan lombong bijih besi ini akan menjadi kawasan berdebu.

Rajah 2 : Laluan keluar masuk kawasan lombong

            Seterusnya, pencemaran udara juga boleh menjejaskan kesihatan penduduk. Habuk dan debu yang berterbangan ini boleh menjejaskan kualiti udara setempat. Kualitu udara yang tidak baik boleh mengakibatkan penduduk mengalami masalah pernafasan seperti asma. Di samping itu, penduduk juga akan lebih terdedah dengan masalah kulit. Kulit akan menjadi kering serta gatal-gatal keran terdedah kepada debu dan habuk yang tidak terkawal. Justeru, pencemaran udara ini mampu menjejaskan kesihatan penduduk Kampung Ulu Luit terutama golongan yang berisiko tinggu iaitu warga tua dan kanak-kanak.

Rajah 3 : Rumah yang ada berdekatan dengan kawasan lombong

Kesan dari pencemaran udara yang disebabkan oleh perlombongan bijih besi ialah jerebu. Tidak dinafikan bahawa pencemaran udara mempunyai hubangan rapat dengan berlakunya jerebu. Ini kerana, jerebu yang berlaku adalah disebabkan partikel terampai yang berterbangan di udara seperti aktiviti perlombongan ini membebaskan debu dan habuk. Kawasan setempat akam dipenuhi dengan debu dan habuk hingga boleh menjejaskan penghilatan. Penglihatan akan menjadi terhad akibat dihalang dengan debu dan habuk dari kawasan lombong.

 

Pencemaran air

Pencemaran air juga telah berlaku disebabkan oleh aktiviti perlombongan bijih besi di kawasan Kampung Ulu Luit, Maran Pahang. Air merupakan sumber keperluan utama penduduk yang tinggal di kawasan setempat. Namun begitu, terdapat beberapa kawasan air di kampung tersebut mengalami pencemaran. Hal ini dikatakan demikian kerana, berdasarkan pemerhatian sebelum ini, terdapat penduduk menyatakan bahawa air berdekatan kawasan lombong tersebut bertukar menjadi seakan-akan berwarna biru. Jelaslah bahawa aktiviti perlombongan ini telah menjejaskan tahap keasidan air.

Rajah 4 : Air yang mengalir dari kawasan lombong

Rajah 5: Anak sungai menjadi semakin cetek

Kesan dari pencemaran air yang disebabkan oleh perlombongan bijih besi di Kampung Ulu Luit adalah menjejaskan hidupan akuatik. Kualiti air yang tidak baik tersebut secara tidak langsung membolehkan hidupan akuatik akan terjejas. Sebagai contoh, alga dan ikan-ikan yang hidup di dalam anak sungai kampung tersebut. Kandungan yang terdapat dalam air sungai tersebut mempunyai keasidan yang tinggi lalu menyebabkan banyak ikan akan mati. Di samping itu, ekosistem hidupan akuatik juga akan terganggu disebabkan pencemaran air dari lombong bijih besi.

 

Pencemaran bunyi

Perlombongan bijih besi yang dijalankan di Kampung Ulu Luit juga menyebabkan berlakunya pencemaran bunyi. Pencemaran bunyi merupakan suatu penghasilan bunyi yang kuat iaitu terhasil daripada mesin, haiwan mahupun manusia yang mampu mengganggu aktiviti harian penduduk di kawasan persekitaran. Perkara ini berlaku disebabkan oleh kerja-kerja mengeluarkan bijih besi di kawasan lombong. Di samping itu, kenderaan berat yang selalu keluar dan masuk dari kawasan perlombongan juga boleh mendatangkan bunyi yang bising. Dapat disimpulkan bahawa bunyi bising yang terhasil dari kawasan lombong bijih besi tersebut mampu mengganggu ketenteraman penduduk setempat yang tinggal berhampiran.

Rajah 6 : Permukaan yang dikorek di kawasan lombong

 

Perubahan pandang darat kawasan lombong

Tidak dinafikan bahawa apa-apa jenis perlombongan akan memberi perubahan terhadap pandang darat kawasan lombong. Perkara ini dapat dikaitkan dengan kesan dari perlombongan bijih besi yang dijalankan di Kampung Ulu Luit, Maran Pahang. Jelaslah bahawa perlombongan ini telah memberi kesan kepada pandang darat kawasan lombong iaitu terdapat kawasan yang gondol. Ia juga mampu menghasilkan cerun tinggi akibat dari kesan gondola tersebut. Malahan, struktur tanah juga menjadi longgar kerana ketiadaan pokok dan berisiko untuk berlaku tanah runtuh di kawasan lombong. Namun begitu, keadaan pandang darat yang berisiko ini boleh meragut nyawa orang berada di kawasan tersebut. Oleh hal yang demikian, ia sedikit sebanyak telah merubah keadaan di lombong bijih besi Kampung Ulu Luit, Maran Pahang.

Rajah 7 : Perubahan pandang darat kawasan lombong

Rajah 8 : Pandang darat yang bertingkat-tingkat

 

DAPATAN ANALISIS BORANG SOAL SELIDIK

Seramai 20 orang responden dari penduduk Kampung Ulu Luit, Maran Pahang telah menjawab borang soal selidik yang telah diedarkan secara dalam talian. Borang soal selidik ini mengandungi 10 soalan sahaja dan dijawab oleh 20 orang responden.

 

Rajah 9

Berdasarkan Rajah 9 yang mewakili Soalan 1 mendapati bahawa seramai 19 orang bersamaan 95% bersetuju perlombongan bijih besi di Kampung Ulu Luit boleh menyumbang kesan negatf kepada penduduk setempat. Manakala terdapat seorang bersamaan 5% sahaja yang tidak bersetuju dengan pernyataan tersebut.

Rajah 10

Soalan 2 mendapati seramai 19 orang bersamaan 95% menjawab Ya iaitu bagi penyataan terdapat lori yang sering keluar masuk kawasan lombong tersebut. Yang menjawab Tidak adalah seorang sahaja yang mewakili 5%.

 

Rajah 11

Rajah 11 menunjukkan seramai 85% bersamaan 17 orang responden menjawab Ya bagi penyataan tersebut manakala seramai 15% bersamaan 3 orang menjawab Tidak.

Rajah 12

Berdasarkan Rajah 12 menunjukkan semua responden menjawan Ya untuk Soalan 4 iaitu sebanyak 100% yang mewakili seramai 20 orang responden.

 

Rajah 13

Berdasarkan Rajah 13 didapati seramai 20 orang respon iaitu mewakili 100% menjawab Ya untuk penyataan bagi Soalan 5.

Rajah 14

Berdasarkan Rajah 14 menunjukkan seramai 8 orang bersamaan 40% mewakali penyataan sangat setuju dan setuju. Manakala seramai 3 orang bersamaan 15% mewakili penyataan sederhana. Seterusnya seorang sahaja yang menjawab tidak setuju iaitu mewakili 5% dan tiada yang memilih sangat tidak setuju.

 

Rajah 15

Rajah 15 menunjukkan penyataan sangat setuju dan setuju mempunyai peratusan yang sama iaitu 35% mewakili 7 orang. Seterusny yang memilih penyataan sederhana seramai 4 orang iaitu 20%. Penyataan tidak setuju adalah seramai 2 orang bersamaan 10% dan tiada yang memilih sangat tidak setuju.

 

Rajah 16

Berdasarkan Rajah 16 didapati seramai 8 orang bersamaan 40% menjawab sangat setuju dan 6 orang bersamaan 30% menjawab setuju. Untuk penyataan sederhana pula seramai 5 orang mewakili 25% dan tidak setuju pula hanya seorang sahaja yang mewakili 5%. Bagi penyataan sangat tidak setuju pula kosong.

 

Rajah 17

Berdasarkan Rajah 17 seramai 11 orang mewakili 55% menjawab sangat setuju manakala seramai 8 orang mewakili 40% menjawab setuju. Seterusnya hanya seorang sahaja yang memilih penyataan sederhana iaitu bersamaan 5%. Untuk penyataan tidak setuju dan sangat tidak setuju, kedua-duanya adalah kosong.

 

 

Rajah 18

Berdasarkan Rajah 18 didapati seramai 5 orang bersamaan 25% menjawab sangat setuju. Seterusnya terdapat 10 orang menjawab setuju iaitu bersamaan 50% manakala seramai 4 orang memilih penyataan sederhana iaitu 20%. Bagi penyataan tidak setuju pula adalah seorang yang mewakili 5% dan penyataan sangat tidak setuju pula adalah kosong.

 

KESIMPULAN

Secara kesimpulannya,perlombongan bijih besi ini merupakan perlombongan bagi sumber semula jadi. Setiap jenis perlombongan mempunyai kelebihan dan kekurangannya yang tersendiri. Berdasarkan borang soal selidik yang diedarkan, penduduk lebih memilih bahawa perlombongan bijih besi di Kampung Ulu Luit, Maran Pahang telah mendatangkan kesan yang buruk terutama kepada penduduk yang tinggal berdekatan kawasan tersebut. Didapati kesihatan penduduk sangatlah terjejas hingga boleh menyebabkan berlakunya beberapa maslaah kesihatan seperti kesukaran bernafas dan penyakit kulit. Oleh itu, semua pihak hendaklah sentiasa peka dengan perkara yang berlaku kerana ia mampu memberi impak buruk pada masa akan datang.

RUJUKAN

Ashraf Malik. (2014). Teknologi Bahan Bab 3. Diperoleh pada 2 Disember 2021, daripada https://www.slideshare.net/asrafMTH/jf302-material-technology-chapter-3

Dunia Itu. (2013). Pengurus Lombong Bijih Maut. Diperoleh pada 10 Disember 2021, daripada http://duniaitu.blogspot.com/2013/05/pengurus-lombong-bijih-maut.html

Kamus Dewan Edisi Keempat. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa Dan Pustaka

Mohamad Ali Hassan & Che Ibrahim Mat Saman. 2017. Kesan perlombongan besi terhadap alam sekotar – tinjauan awal kes Bukit Besi. Newsletter of the Geological Society of Malaysia, 19(3) 134. Diperoleh daripada https://archives.datapages.com/data/geological-society-of-malaysia/warta-geologi-newsletter/019/019003/pdfs/134.htm

Ninie Aziz. (2012). Unit 6 dan 7 Sumber. Diperoleh pada 2 Disember 2021, daripada https://pt.slideshare.net/arezNInie/unit-6-dan-7-sumber/7?smtNoRedir=1

 

 

NAMA : WAN NADHIRAH BINTI WAN MOHD AZMI

NO. MATRIK : D******87829

KUMPULAN : A