MIGRASI PENDUDUK DI DAERAH MERADONG, SARAWAK

 

Migrasi merupakan penghijrahan sekumpulan manusia atau individu dari satu tempat ke tempat yang lain bagi tujuan meningkatkan taraf hidup dan ekonomi atau atas faktor lain. Dalam erti yang lebih luas. Migrasi merupakan perubahan tempat tinggal secara tetap atau separa tetap (Tjiptoherrijanto, 2009). Dalam pengertian yang demikian tidak dibezakan antara migrasi dalam negeri dengan migrasi luar negeri (Lee, 2011). Sejarah kehidupan suatu bangsa selalui diwarnai dengan wujudnya migrasi. Rentetan daripada iti terjadi proses pencampuran darah dan kebudayaan. Disamping itu, migrasi merupakan satu fenomena tingkah laku yang dialami oleh semua negara di seluruh dunia. Pola dan kadar migrasi berkait rapat dengan tahap urbanisasi yang dialami sesebuah negara (Mohd. Fadzil, 2010) negara-negara maju seperti Jepun, Australia, New Zealand dan Singapura yang telah mencapai tahap urbanisasi melebihi 80% mengalami pola dan kadar migrasi yang lebih seimbang berbanding negara-negara sedang membangun dan kurang membangun. Situasi ini adalah digambarkan oleh kadar purata pertumbuhan penduduk bandar yang rendah sehingga menghampiri sifar berikutan tiada sumbangan signifikan oleh migrasi.

    Migrasi-migrasi yang utama adalah migrasi penduduk iaitu perpindahan atau penghijrahan seseorang dari sesuatu tempat ke tempat yang lain, migrasi antarabangsa adalah penghijrahan penduduk dari satu negara ke negara lain. Migrasi dalaman pula perpindahan tempat tinggal secara kekal atau sementara dalam sesebuah negara. Migran adalah orang yang berhijrah ke sesuatu tempat. Dalam kajian ini, akan mengkaji migrasi penduduk di daerah Meradong, Sarawak. Rasionalnya kajian ini dilakukan bagi mendedahkan migrasi yang berlaku di kawasan berkenaan sama ada dalam kalangan penduduk setempat atau penduduk asing.

 

 

 

 

 Sarawak atau dikenali sebagai Sarawak bumi kenyalang merupakan salah satu negeri daripada 14 buah negeri (termasuk wilayah persekutuan yang membentuk Malaysia) Sarawak merupakan negeri yang terbesar di Malaysia dengan keluasan kira-kira 124449.51 km persegi yang terletak di Pulau Borneo iaitu di Malaysia timur. Sarawak berada dalam kawasan tropika dengan iklim khatulistiwa yang panas dan lembap sepanjang tahun. Sarawak mempunyai 11 bahagian keseluruhannya iaitu Kuching, Sri Aman, Sibu, Kota Samarahan, Bintulu, Mukah dan Betong. Setiap bahagian ditadbir oleh seorang residen dan dibahagikan kepada dua atau empat kawasan. Sarawak dipisahkan sejauh 600km dari Semenanjung Malaysia oleh Laut China Selatan di sebelah barat dan bersempadan dengan negeri Sabah di timur laut kesultanan Brunei di utara dan Kalimantan, Indonesia di sebelah timur. Daerah Meradonng merupakan daerah yang terkecil di Sarawak. Ibu kota Daerah Meradong ialah Bintangor. Daerah ini telah wujud sebelum tahun 1984 dengan nama Daerah Binatang. Daerah Meradong dengan Bintangor ialah lebih kurang 25 kilometer. Mengambil masa yang singkat untuk sampai di sana jika menggunakan kereta iaitu tidak sampai setengah jam jika kadar kelajuan kereta yang dibawa melebihi 60km/j. penduduk di Daerah Meradong giat menjalankan aktiviti ekonomi seperti pertanian, perladangan, dan penternakan.

 Migrasi yang berlaku di daerah Meradong adalah Migrasi Penduduk. Umumnya, migrasi dilakukan kerana alasan ekonomi iaitu bagi mendapatkan pekerjaan dan pendapatan yang lebih tinggi bagi menampung kehidupan rentetan taraf hidup yang semakin tinggi dewasa ini. Hukum model gravity yang juga dikenali sebagai model interaksi kawasan Lowry telah diperkenalkan oleh Ravenstein pada tahun 1885 (Harris 2001; Saad, Fatimah &Sofia 2010) dan menurut Ravenstein, berhijrah adalah untuk memperbaiki taraf. Hokum model graviti ini mengambil kira aspek saiz penduduk di kawasan asal, saiz penduduk di kawasan destinasi serta antara kedua-dua kawasan di samping perbezaan migrasi antara kumpulan manusia (Harris 2001; Saad et al, 2010) serta mengandaikan aliran migrasi adalah berhubung secara langsung dengan penduduk namun berhubungan songsang dengan jarak (Saad et al, 2010). Majoriti masyarakat yang melakukan migrasi di daerah Meradong ini adalah demi kepentingan ekonominya. Dalam ilmu ekonomi regional tenaga kerja akan cenderung melakukan migrasi dari daerah dengan kesempatan kerja kecil dan upah rendah ke daerah dengan kesempatan kerja besar dan upah tinggi. salah satu jenis migrasi penduduk di daerah Meradong ialah migrasi masuk. Kebanyakan penduduk yang melakukan migrasi masuk ini ialah penduduk asing. Misalnya dari Indonesia dan Bangladesh. Mereka melakukan migrasi ke daerah ini dari kawasan bandar. Selain itu, terdapat juga migrasi keluar yang berlaku di daerah ini. Penduduk tempatan melakukan migrasi keluar iaitu berpindah keluar dari daerah ke bandar misalnya.

   Faktor utama yang menyebabkan berlakunya migrasi di daerah ini ialah faktor pekerjaan. Penduduk setempat selalunya akan melakukan migrasi keluar bandar bagi mendapatkan pekerjaan yang lebih baik dan pendapatan yang lebih tinggi berbanding di kawasan tersebut. Contohnya, penduduk tempatan berpindah ke bandar kerana dinaikkan pangkat dan terpaksa berpindah ke cawangan atau perusahaan yang lebih besar dibandar. Selain itu, banyak yang bekerja sebagai seorang pendidik dan diberikan tanggungjawab untuk mengajar di kawasan bandar atau ke kawasan pedalaman lebih-lebih lagi. Di kawasan pedalaman elaun yang diberikan lebih tinggi berbanding kawasan bandar dan luar bandar dan kos hidup di tempat tersebut lebih rendah. Contohnya adalah dari daerah meradong ke bandar sibu, dari daerah meradong ke song.

 

 Faktor yang turut mempengaruhi migrasi yang berlaku di daerah Meradong ini ialah faktor pendidikan. Ramai remaja yang melanjutkan pelajaran di Universiti-Universiti awam serta kolej kemahiran untuk meningkatkan kualiti pendidikan mereka. Mereka melanjutkan pelajaran ke pusat-pusat penjian tinggi seperti dari daerah Meradong ke Kuching, Sarawak iaitu di Universiti Malaysia Sarawak (Unimas). Namun migrasi ini hanya sementara dimana mereka hanya menetap di tempat pengajian tersebut sepanjang tempoh pengajian sahaja. Migrasi yang berlaku di daerah Meradong ini juga disebabkan oleh faktor perkahwinan. Dimana pasangan yang sudah berkahwin terpaksa berpindah mengikut pasangan masing-masing sama ada menetap di daearah ini tau berpindah ke tempat lain. Namun majoriti pasangan yang yang telah berkahwin lebih memilih untuk tinggal dibandar kerana karier mereka.

 

 Kesan daripada Migrasi yang berlaku di daerah Meradong ini memberikan kesan positif dan juga kesan negatif kepada kawasan yang dituju dan kesan ke atas kawasan asal. Antara kesan positif kepada kawasan asal adalah tanah pertanian dapat dikerjkan dengan lebih ekonomik tanpa menggunakan tenaga kerja yang ramai dan hasil yang diperolehi akan lebih banyak oleh setiap petani. Hal ini kerana kurang saingan tempat pertanian dan menggunakan tenaga kerja ahli keluarga sendiri tanpa mengeluarkan modal upah untuk mendapatkan tenaga kerja asing atau tempatan. Migrasi ini juga meningkatkan pembangunan sumber alam. Migrasi masuk penduduk ke kawasan ini menyebabkan pertambahan tenaga buruh yang mencukupi bagi menjana dan membangunkan sumber-sumber alam yang ada. Selain itu, masalah pengangguran di daerah Meradong dapat dibendung kerana penduduk yang menganggur berpindah ke bandar bagi meningkatkan kualiti kehidupan mereka. Berikutan daripada senario tersebut masalah sosial juga dapat dikurankan di daerah tersebut misalnya rompak, ragut, jenayah siber, dadah dan sebagainya. Disamping itu, migrasi yang berlaku ini juga dapat menyelesaikan masalah lebihan penduduk yang mengurangkan kesesakan dalam daerah ini dimana daya tampung dikawasan ini akan lebih mencukupi. Tekanan kependudukan dan sumber alam di daerah Meradong yang agak padat dapat dikurangkan melalui migrasi penduduk migrasi keluar penduduk. Dari segi impak negatif kepada kawasan asal ialah pengurangan golongan professional. Penghijrahan keluar para professional atau tenaga pakar akan merugikan kerana pihak kerajaan telah banyak melaburkan duit untuk pendidikan mereka. Migrasi yang berlaku ini juga menyebabkan lebihan sumber alam kerana banyak tanah terbiar disebabkan golongan belia majoriti memilih untuk migrasi ke bandar. Malah berlaku ketidakseimbangan jantina di daerah ini kerana kebanyakan kaum lelaki berhijrah ke bandar dan kaum wanita menetap di daerah ini sahaja lebih-lebih lagi wanita yang berstatus suri rumah sepenuh masa. Hal ini menyebabkan tenaga kerja lelaki berkurangan. Pencemaran dan kerosakan sumber alam juga merupakan kesan kepada migrasi dimana penghijrahan penduduk telah meningkatkan kadar pencemaran di tempat destinasi migrasi. Secara tidak langsung bilangan kenderaan turut meningkat yang menyebabkan pelepasan gas-gas berbahaya seperti karbon monoksida. Keadaan ini meningkatkan lagi indeks pencemaran udara. Sumber air khusunya akan tercemar akibat pembuangan sisa domestic seperti sampah oleh penduduk lebih-lebih lagi di kawasan setinggan. Kerosakan sumber alam pula kejadian tanah runtuh dan hakisan yang sering berlaku di bandar akibat aktiviti pembangunan yang pesar bagi tujuan pembinaan petempatan untuk menampung pertambahan penduduk.

Kesimpulannya, migrasi merupakan perpindahan penduduk dari satu kawasan ke kawasan yang baru dengan tujuan untuk menetap. Masyrakat yang melakukan migrasi ini biasanya disebut sebagai masyarakat migran. Migrasi yang giat berlaku di daerah Meradong, Sarawak ini ialah migrasi keluar penduduk dan migrasi masuk penduduk yang berlaku sejak dahulu lagi. Mereka melakukan migrasi atas beberapa faktor iaitu faktor pekerjaan bagi mendapatkan pendapatan yang lebih tinggi terutamanya di kawasan bandar, faktor pendidikan bagi meningkatkan kualiti pendidikan migran terutamanya golongan remaja agar mereka dapat menyediakan masa depan yang lebih baik dikemudian hari dan faktor perkahwinan yang terpaksa mengikut pasangan masing-masing berpindah ke tempat yang baru untuk membina kehidupan yang baru dan lebih baik. Rentetan daripada migrasi yang berlaku di daerah ini ianya telah mendatangkan impak positif dan juga negatif. Kesan positifnya ialah tanah pertanian dapat dikerjakan dengan lebih ekonomik, masalah pengangguran dapat diatasi, menyelesaikan masalah lebihan penduduk. Kesan negatif pula adalah tekanan sumber alam, kerosakan sumber alam, ketidakseimbangan jantina penduduk dan pencemaran alam sekitar. Setiap kawasan pasti akan ada berlakunya migrasi sama ada masuk atau keluar atas faktor tertentu dan ianya sesuatu yang berada di luar kawalan kerana kita tidak dapat memaksa atau mengarahkan seseorang individu itu untuk melakukan penhijrahan.