PENGENALAN
Tanah runtuh merupakan salah satu
kejadian bencana geogelogi yang berlaku secara semula jadi atau dipengaruhi
oleh faktor perbuatan manusia yang menjalankan aktiviti yang bertujuan untuk
pembangunan. Proses kejadian tanah runtuh ini berlaku apabila pergerakan tanah tinggi
yang tidak stabil bergerak ke Kawasan rendah sama ada berlaku secara cepat
ataupun perlahan akibat tindakan graviti tanah. Kejadian tanah runtuh yang
berlaku secara kecil-kecilan kurang memberikan risiko yang merbahaya kepada
alam sekitar tetapi jika berlaku secara besar-besaran boleh memberi kesan
kepada alam sekitar dan manusia yang mengakibatkan bencana yang membawa maut
dan kemusnahan di sesuatu Kawasan. Kejadian tanah runtuh juga merupakan salah
satu proses hakisan tanah yang dipengaruhi oleh ketidakstabilan tanah. Ini
menjadai masalah utama yang menjadi isu di beberapa buah negara terutamanya Kawasan
tanah tinggi yang terdedah dengan Kawasan yang berisiko gempa bumi dan
berdekatan dengan gunung berapi.
Rajah 1: Kejadian
tanah runtuh di Kampung Pohon Celagi, Pasir Mas, Kelantan.
Isu tanah runtuh ini telah berlaku
di Kawasan tebing Sungai Kelantan berhampiran Kampung Pohon Celagi di Pasir Mas
yang berlaku pada 17 Februari 2021. Kejadian ini berlaku apabila pergerakan
tanah dikesan pada jam 2:30 pagi dan mulai runtuh pada jam 6:30 pagi. Kejadian
ini membawa kesan yang buruk kepada penduduk di Kawasan berdekatan. Kira-kira 50 penduduk kampung itu
yang sedang nyenyak tidur dikejutkan dengan bunyi dentuman kuat apabila tebing
sepanjang 200 meter berhampiran rumah mereka runtuh. Runtuhan itu turut
mengakibatkan sebuah rumah runtuh manakala beberapa rumah lagi terjejas dan
hampir runtuh namun tiada sebarang kemalangan jiwa dilaporkan berlaku.
Rajah 2: Detik berlaku tanah
runtuh di Kampung Pohon Celagi, Pasir Mas, Kelantan.
Proses kejaadian ini berlaku Pergerakannya adalah dari zon tinggi ke zon
rendah, mengikut tarikan graviti di sepanjang cerun. Pergerakannya boleh
disertai oleh pembawa seperti aliran air. Proses tanah runtuh melibatkan
pergerakan tanah runtuh atau tanah dari kedudukan yang tidak stabil, dan
berlaku dengan cepat atau perlahan di bawah tindakan graviti.Ia merupakan salah
satu proses tanah runtuh yang disebabkan oleh ketidakstabilan tanah. Ia
merupakan salah satu proses pereputan tanah yang disebabkan oleh
ketidakstabilan tanah.Pergerakannya bertindak balas terhadap pergerakan graviti
dari tempat yang tinggi ke tempat yang bercerun rendah.Pergerakannya boleh
disertai atau tidak disertai oleh pembawa seperti aliran air.
Rajah 3: Keadaan
tanah runtuh di Cerun Kampung Pohon Celagi, Pasir Mas, Kelantan
Pergerakan tanah runtuh pada
asasnya boleh dibahagikan kepada batu atau kerikil yang jatuh, tanah runtuh
atau kerikil, kerikil atau lumpur, dan gelongsor ais. Bukit-bukit dikhususkan
untuk pembinaan jalan raya atau bangunan. Letusan gunung berapi atau larian air
bawah tanah. Ini adalah proses semula jadi di mana tekanan menyebabkan bahan
tanah bergerak untuk menyusun semula menjadi lebih stabil. Komposisi tanah
runtuh boleh terdiri daripada sedimen bersaiz lumpur, batu pasir, kerikil dan
kerikil atau jisim batu. Bahan batuan yang bercampur dengan tanah dipanggil
detritus atau kerikil. Adalah dipercayai bahawa bahan-bahan ini akan gagal
untuk pelbagai sebab. Kandungan bahan gagal ini boleh mencecah 1,000,000 meter
padu dan menyebabkan kerosakan besar-besaran di kawasan sekitar.
Rajah 4: Kejadian
tanah runtuh yang melibatkan beberapa buah rumah rosak di Kampung Pohon Celagi,
Pasir Mas, Kelantan
Menurut hasil penelitian, punca
yang dikenal pasti disebabkan oleh aliran deras air Sungai Kelantan ke arah
tebing sungai yang melengkung di Kawasan
kejadian. Keadaan Sungai Kelantan yang deras dan keruh menjadi punca utama hakisan
berlaku di bawah cerun yang menyebabkan tanah di Kawasan tebing terhakis oleh
aliran dan menyebabkan tanah hilang tapak yang kukuh untuk berdiri yang
menyebabkan pergerakan tanah di atas cerun yang berat jatuh ke bawah. Tanah
yang berada di atas cerun terdapat kediaman penduduk di Kawasan tersebut
menyebabkan tanah tidak dapat menampung dan runtuh bersama tanah ke bawah cerun
di Kawasan tersebut. Keadaan ini juga disebabkan oleh kejadian hujan yang
beerterusan, telah menyebabkan Kawasan tidak stabil dan aliran air yang
berlebihan menyusup masuk ke bawah permukaan bumi dan menyebabkan tanah
permukaan bumi semakin lemah. Diatmabh pula keadaan cerun yang tidak stabil
menyebabkan sejumlah bahan bumi bersama rumah kedaiaman terlibat dengan
kejadian runtuh. Keadaan ini menyebabkan
pergerakan tanah dari atah cerun jatuh ke bawah cerun.
Rajah 5: Jalan ditutup di Kampung
Pohon Celagi, Pasir Mas, Kelantan.
Terdapat juga jalan di Kawasan tersebut
rosak dan terpaksa ditutup bagi mengelakkan kejadian tanah runtuh yang lebih
membahayakan penduduk dan pengguna di sekitar. Pengaliran air yang teramat deras di Kawasan tersebut
menghakis tanah atau lapisan atas yang menyebabkan berlaku hakisan di cerun
yang mengundang kepada kejadian tanah runtuh ini. Proses ini juga berlaku
kerana kegagalan kestabilan cerun itu dilakukan. Kawasan berdekatan iaitu Dataran
Air Muleh untuk tujuan pelancong atau penduduk melihat keadaan air sungai dan ia
merupakan pusat tarikan pelancong terpaksa ditutup. Kejadian ini menybabkan Sebagian
peniaga yang membuka kedai di sekitarnya mengalami kerugian. Kerajaan juga
menangung kerugian yang besar akibat menyumbangkan bantuan sewa bulanan kepada
mangsa yang mendiami kediaman berdekatan Kawasan tersebut. Hal ini memberi kesan
kepada peniaga dan penduduk di sekitarnya.
Keadaan muka bumi di Kawasan runtuhan
cerun berlaku juga menyebabkan perubahan landskap. Rekahan-rekahan di jalan
kecil Kawasan kediaman juga tampak serius. Kejadian ini juga dilaporkan
berpunca daripada aktiviti korek pasir yang giat dijalankan di Kawasan berkenaan
bagi tujuan ekonomi. Kawasan tersebut juga menjalankan penebangan pokok dan
tumbuhan untuk tujuan pembinaan rumah di Kawasan tersebut dan juga membina simen
yang bertujuan untuk tarikan pelancong. Tumbuhan yang berkurangan yang mempunyai
fungsi akar untuk menguatkan tanah dan mestabilkan tanah menjadi punca juga
yang berlaku di Kawasan berdekatan.
Rajah 6: Aktiviti
korek pasir di Pasir Mas, Kelantan
KESAN TERHADAP SEKTOR
PENIAGAAN DAN PETEMPATAN DI PASIR MAS KELANTAN
PREMIS PERNIAGAAN DITUTUP
Kejadian tanah runtuh di tebing
cerun Kampung Pohon Celagi Pasir Mas Kelantan
menyebabkan premis terpaksa ditutup atau dipindahkan ke Kawasan lain. Salah
sebuah restoran yang terkena tempias ini iaitu salah sebuah premis yang
tershihir iaitu Restoran Alisya yang merupakan premis tarikan pengunjung Pasir
Mas kerana terdapat beraneka menu yang menarik dan juga tarikan taman
berdekatan menarik lebih ramai pengunjung yang menikmati selera berdekatan
dengan sungai. Restoran ini tidak beroperasi semenjak berlakunya kejadian tanah
runtuh pada 17 Februari 2021 sehingga kini. Beberapa premis yang berdekatan
juga terpaksa ditutup dan tidak dibenarkan beroperasi bagi mengelakkan kejadian
tanah runtuh akibat pergerakan tanah yang tidak stabil. Penutupan kedai yang
menjadi punca pencarian menjejaskan perniagaan penduduk di sekitar tersbut.
Rajah 7: Restoran Alisya Tomyam
yang ditutup di Kampung Pohon Celagi, Pasir Mas, Kelantan.
KEMEROSOTAN EKONOMI
Kejadian ini juga menyebabkan
beberapa sector ekonomi tidak dapat dijalankan termasuklah aktiviti korek pasir
yang dijalankan di Pasir Mas kerana disyaki menyebabkan punca tanah runtuh yang
berlaku di Kawasan tersebut. Selain daripada itu, kegiatan ekonomi yang kurang
dijalankan akibat kejadian ini menjejaskan sumber pendapatan dan sumber ekonomi
penduduk. Terdsapat juga premis perniagaan yang terpaksa ditutup disebabkan
kejadian yang berlaku di sekitar Dataran Air Muleh yang mengundang Tanah Runtuh
berlaku. Ini menelan kos yang tinggi untuk membaik pulih Kawasan yang terlibat.
Ini sedikit sebanyak mengganggu ekonomi sesebuah negara dengan anggaran
perbelanjaan mencecah jutaan ringgit yang terpaksa dikeluarkan oleh negara.
Rajah 8: Penutupan jalan di sekitar
Kampung Pohon Celagi, Pasir Mas, Kelantan.
KOS BAIK PULIH MENINGKAT
Trajedi ini meningkatkan kos baik
pulih yang terpaksa kerajaan keluarkan bagi membaik pulih Kawasan yang terlibat
dengan kejadian tanah runtuh. Kerajaan juga diperuntukkan perbelanjaan besar
untuk membaik pulih dan terpaksa menanggung kos sewa rumah bagi penduduk yang
terpaksa dipindahkan ke Kawasan lain. Kerajaan pusat juga menanggung RM500
sebulan selama enam bulan kepada mangsa yang terlibat dengan pemindahan dan
termasukklah memperuntukkan kira-kira dengan kos anggaran sebanyak RM60 juta yang
melibatkan kerja pemulihan di Kawasan tebing dan pengambilan tanah baharu di Kawasan
terbabit. Ia juga mengambil masa selama enam bulan untuk proses membaik pulih
berdasarkan cadangan daripada Ketua Setiausaha Negara, Tan Sri Mohd. Zuki Ali.
Beliau juga menyatakan bahawa pembaikpulih ini merangkumi pembinaan semula
rumah pam saliran Air Muleh termasuk mekanikal dan elektrikal dengan anggaran
kos RM1.5 juta.
PENDUDUK HILANG TEMPAT TINGGAL
Tragedi ini menyebabkan kerosakan
rumah penduduk di Kampung Pohon Celagi dan diarahakan berpindah dengan segera.
Kejadian mengejut luar jangkaan menyebabkan penduduk sekitar hilang tempat
tinggal asal mereka. Kebanyakan penduduk yang tinggal berdekatan itu terdiri
daripada warga emas yang telah bertahun-tahun tinggal di Kawasan tersebut. Dalam
insiden ini, seramai 50 penduduk daripada 15 keluarga terpaksa dipindahkan ke Kawasan
lain susulan kejadian berlaku.
Rajah 9: Kerosakan rumah di Kampung
Pohon Celagi, Pasir Mas, Kelantan.
KEROSAKAN INFRASTRUKTUR
Runtuhan tanah yang berlaku juga
meruntuhkan jaringan pengankutan seperti jalan raya yang berhampiran Kawasan tersebut.
Kerosakan ini menyebabkan kenderaan tidak boleh lalu Lalang di Kawasan tersebut
kerana diarahkan segera untuk ditutup. Kerosakan berlaku kira-kira 200 meter
berhampiran dengan tebing berdekatan Kampung Pohon Celagi, Pasir Mas, Kelantan.
Pada peringkat awal kejadian ini berlaku apabila jalan tersebut runtuh dan berlubang
akibat hakisan dan runtuhan tanah yang berlaku di Kawasan tebing tersebut. Ini
menyebabkan sistem pengankutan terjejas apabila laluan di Kawasan tersebut disekat.
Pembangunan infrastruktur ini terjejas dan memakan ratusan ringgit atau
mencecah jutaan ringgit untuk membaik pulih. Keadaan ini menyebabkan halangan
masyarakat untuk bergerak ke Kawasan tersebut apabila berlaku bongkah batu
runtuh dan menghalang laluan kenderaan keluar masuk ke dalam Kawasan tesebut.
Hal ini menjejaskan aktiviti ekonomi di Kawasan tersebut.
Rajah 10: Kerosakan jalan di Kampung
Pohon Celagi, Pasir Mas, Kelantan.
HARTA BENDA PENDUDUK TERJEJAS
Kejadian yang berlaku memberi
kesan kepada harta benda penduduk di sekitar Kampung Pohon Celagi yang
mengalami kehilangan harta benda seperti rumah dan peralatan penting dan bernilai
yang terdapat di dalam rumah yang tidak sempat diangkut. Kejadiaan ini juga
melibatkan kerugian harta benda apabila terdapat penduduk yang tidak sempat
mengalihkan kenderaannya dan dibiarkan di Kawasan runtuhan tersebut. Semasa
kejadian, terdapat kereta Perodua Myvi yang tidak sempat diselamatkan. Kerugian
ini dialami oleh penduduk yang mendiami Kawasan tersebut. Namun tiada kematian
yang dicatat semasa kejadian itu berlaku. Kejadian ini menyebabkan beberapa
buah rumah roboh bersama tanah yang merosakkan kediaman penduduk setempat. Terdapat
juga penduduk yang tidak sempat memindahkan barangan mereka akibat kejadian
yang berlaku secara pantas. Ini memberi kesan yang dalam kepada penduduk yang
hilang harta benda dengan sekelip mata.
Rajah 11: Keadaan
Kereta Produa Myvi yang ditinggalakan insiden kejadian tanah runtuh di Kampung Pohon Celagi, Pasir Mas,
Kelantan.
DAPATAN ANALISIS BORANG SOAL SELIDIK
Borang
soal selidik diedarkan kepada 20 orang penduduk di kawasan Kampung Pohon
Celagi, Pasir Mas, Kelantan untuk mengumpulkan maklumat berkaitan tanah runtuh
yang berlaku di kawasan tersebut. Borang soal selidik ini mengandungi 10 soalan
berkaitan dengan faktor dan kesan berlaku tanah runtuh di kawasan tersebut.
Semua
responden iaitu 20 orang penduduk bersamaan 100% bersetuju dengan menjawab ‘Ya’
bahawa keadaan graviti tanah yang tidak stabil punca berlaku tanah runtuh di
Kampung Pohon Celagi, Pasir Mas, Kelantan. Hal ini kerana pergerakan tanah
berlaku semasa berlaku tanah runtuh yang dipengaruhi graviti tanah yang tidak
stabil di bahagian cerun.
Berdasarkan
soalan 2, rata-rata responden seramai 19 orang bersetuju bersamaan dengan 95%
dengan menjawab ‘Ya’ manakala hanya seorang responden bersamaan 5% tidak
bersetuju dengan menjawab ‘Tidak’ bahawa tanah runtuh disebabkan oleh luluhawa
yang berlaku di tebing sungai Kelantan akibat agen luluhawa iaitu arus air
sungai yang deras menghakis bawah permukaan tanah yang mendorong berlaku tanah
runtuh akibat hakisan bawah tanah.
Majoriti
responden menjawab ‘Ya’ iaitu seramai 20 orang responden bersamaan 100%
bersetuju bahawa insiden tanah runtuh berlaku akibat kejadian hujan lebat. Hal
ini berkait rapat memandangkan kejadian tersebut berlaku pada musim tengkujuh
yang meningkatkan air sungai yang deras yang menggalakkan hakisan sungai ke
arah tebing sungai berlaku.
Semua
responden terdiri 20 orang penduduk bersamaan 100% bersetuju bahawa kejadian
tanah runtuh disebabkan oleh hakisan yang giat berlaku akibat aliran deras
Sungai Kelantan yang memecahkan tanah di bahagian bawah permukaan bumi dan tebing
yang menjadi faktor utama kejadian ini berlaku. Rata-rata responden juga
bersetuju dengan pernyataan ini.
Berdasarkan
pungutan data daripada responden, semua responden yang terdiri daripada 20
orang penduduk bersamaan 100% bersetuju dengan menjawab ‘Ya’ bagi pernyataan
bahawa aktiviti korek tanah yang dijalankan di cerun menyebabkan berlaku tanagh
runtuh.
Berdasarkan
soalan 6, semua responden bersetuju bahawa penebangan pokok yang berlaku di
kawasan Kampung Pohon Celagi menyebabkan tanah tiada akar yang mencengkam tanah
dan longgar yang terdedah dengan kejadian tanah runtuh. Semua responden iaitu
20 orang bersamaan 100% bersetuju dengan memilih jawapan ‘Ya’.
Majoriti responden iaitu 19 responden bersamaan 95% menjawab 'Ya' manakala seorang responden bersamaan 5% menjawab 'Tidak' berdasarkan pernyataan bahawa kesan tanah runtuh menjejaskan jaringan pengangkutan kawasan berdekatan.
Majoriti responden menjawab ‘Ya’
iaitu seramai 19 responden bersamaan 95% manakala seorang responden menjawab ‘Tidak’
bersamaan 5% bagi pernyataan bahawa tanah runtuh menyebabkan kos penduduk
semakin meningkat apabila terpaksa mengeluarkan kos berbelanja untuk berpindah
kediaman baru dan kerugian harta benda yang berlaku.
Semua responden bersetuju dengan
seramai 20 responden menjawab ‘Ya’ bagi pernyataan bahawa kejadian tanah runtuh
menjejaskan petempatan penduduk di sekitar cerun tersebut kerana terdapat 50
penduduk yang terpaksa berpindah dari kediaman mereka dan terdapat rumah yang rosak
akibat insiden tersebut.
Berdasarkan
soalan 10, semua responden bersetuju dengan menjawab ‘Ya’ seramai 20 orang bersamaan
100% bahawa tanah runtuh ini menjejaskan sebilangan kecil penduduk yang menjalankan
perniagaan atau yang membuka premis di kawasan berdekatan.
KESIMPULAN
Kejadian tanah
runtuh di Kampung
Pohon Celagi, Pasir Mas, Kelantan ini memberi kesan kepada sektor perniagaan
dan petempatan yang terjejas. Kesan yang berlaku termasuklah penutupan premis
perniagaan, peningkatan kos membaik pulih, keroskan harta benda penduduk, kehilangan
kediaman penduduk setempat, kerosakan jalan raya yang berlaku dan kemerosotan ekonomi
boleh berlaku apabila menelan kos perbelanjaan untuk membaik pulih mencecah
jutaan ringgit. Punca kejadian ini juga disebabkan oleh keadaan gravity,
kejadian luluhawa yang pesat, hujat yang lebat, hakisan daripada aliran deras
sungai Kelantan dan aktiviti manusia yang menjalankan penebangan pokok untuk
tujuan pembinaan petempatan dan aktiviti korek tanah yang bertujuan untuk ekonomi.
Oleh itu, pihak berkuasa hendaklah mengambil langkah-langkah yang efisien bagi
membendung kejadian ini daripada berulang.
RUJUKAN
http://www.ukm.my/zuhairi/Pengajaran/internet_projects/stag3072/Kump%203/Web-hlmn%20utma.htm
https://www.astroawani.com/berita-malaysia/lebih-50-penduduk-dipindahkan-dalam-insiden-tanah-runtuh-di-pasir-mas-283324
https://www.scribd.com/presentation/80339767/Tanah-runtuh
https://www.scribd.com/document/93768222/Geo1-Kejadian-Tanah-Runtuh
NAMA: PUTRIE BALQIS BINTI
MOHAMAD TAJUDDIN
NO MATRIK: D2******184
KUMPULAN: C